Rubriek W&S #9: Longfunctieanalist
Wanneer ik vertel dat ik longfunctieanalist ben, krijg ik als reactie vaak: Wat doe je dan precies?
Het is geen veelvoorkomende baan, daarom leek het me leuk jullie er wat over te vertellen.
Ik werk sinds drie jaar in een groot ziekenhuis op de longfunctieafdeling. Hier werk ik 36 uur. De opleiding die je hiervoor volgt, is de hbo-opleiding ‘longfunctieanalist’ en is in Nederland vooralsnog alleen te volgen via LOI. De studie bestaat voornamelijk uit praktijkonderdelen met veel thuisstudie en per module een lesdag en examen.
Waarom dit diploma alleen via de LOI te behalen is, is mij niet duidelijk. Tot 15 jaar geleden bestond er geen opleiding voor, maar was het gewoon een HBO functie. Toen is de LOI er mee begonnen om het toch een erkende HBO opleiding te maken. Mensen die geen diploma hadden, maar het vak wel uitvoerden, dienden een aantal certificaten te halen om nog te mogen werken als longfunctieanalist.
Tegenwoordig kun je bij een andere instelling ook een functie opleiding doen. Maar dit is een heel brede opleiding gericht op alle functieafdelingen. Longfunctie zit hierin, maar ook hartfunctie en endoscopie.
Wat het vak dan precies inhoudt? Het meten van de functie van de longen, even heel simpel gezegd. Het is een combinatie van werken in de zorg en techniek. Je werkt de hele dag met mensen, apparatuur en de computer. Voor mij een ideale combinatie, omdat ik niet aan een bed wilde werken, maar toch wel graag in de zorg wilde blijven. En ik houd heel erg van techniek, dus dat is een mooie bijkomstigheid.
Patiënten die bij ons komen voor onderzoeken worden altijd doorgestuurd via de longarts. De patiënten komen bij de longarts met een doorverwijzing van de huisarts. De klachten kunnen heel uitlopend zijn. Denk aan hoesten, allergische reacties, pijn, slijm ophoesten, moeite met slapen. Vaak heeft de huisarts de patiënt al proberen te behandelen, met antibiotica of inhalatiemedicatie, maar blijken de klachten toch aan te houden en wordt de patiënt doorgestuurd naar de longarts.
Ik zal een paar longfunctieonderzoeken simpel toelichten waarvan ik denk dat die misschien herkenbaar zijn voor jullie.
De meeste onderzoeken zijn pijnloos. De patiënt kan wel last krijgen van benauwdheid, wat angst op kan wekken. Dit is te bestrijden met een puf medicijnen, of door de patiënt rustig te laten ademen.
Onderzoeken die wel als pijnlijk worden ervaren, worden onder verdoving gedaan indien mogelijk. Zo is het voor de patiënt zo min mogelijk belastend. Al zijn sommige onderzoeken gewoon niet leuk om te ondergaan.
De simpelste vorm om de longfunctie te meten, is de flowvolumemeting. Deze hebben misschien al wat mensen bij hun huisarts gedaan. De patiënt krijgt een mondstuk in de mond en een klem op de neus. Zo ademt hij door de mond door het apparaat heen. Dan ademt de patiënt zo diep als hij kan in en zo hard en zo lang als hij kan weer uit. Hiermee kunnen we de doorgankelijkheid van de longen meten en kijken of er een obstructie aanwezig is. Hierbij wordt vaak ook medicatie in de vorm van pufjes gegeven en daarna vindt dan nog een meting plaats. Dit is om te kijken of een eventuele obstructie verdwijnt wanneer medicatie aanwezig is.
De uitgebreidere variant hierop is de bodyboxmeting. Hierbij zit je in een glazen kast waarvan de deur dicht gaat. Hier adem je ook door je mond door het apparaat. Omdat de patiënt in een gesloten cabine zit, kun je door middel van een druk- en volumeverandering de totale longcapaciteit van de patiënt meten. Met deze waarde kan bepaald worden of er een eventuele restrictie in de longen is, een deel van de longen doet niet mee.
Aanvullend op bovenstaande testen wordt vaak een diffusiemeting uitgevoerd. Hiermee meet je of de gasuitwisseling tussen de longen en het bloed optimaal is. Dit doe je door de patiënt heel diep in te laten ademen en de adem tien seconden vast te laten houden. Bij het diepe inademen, ademt de patiënt een concentratie gas in. Na tien seconden ademt hij een bepaalde concentratie uit. Zo kun je berekenen hoeveel gas er door de longen is uitgewisseld.
De onderzoeken die ik hierboven heb beschreven zijn de standaard longfunctieonderzoeken.
We voeren nog een heleboel andere onderzoeken uit bijvoorbeeld:
- Histamineprovocatietest, hierbij kunnen we kijken of er een overgevoeligheid van de luchtwegen is.
- Allergietest, hiermee kijken we door middel van prikjes in de huid of er een reactie op een bepaald allergeen komt. Het gaat hierbij om de inhalatieallergenen.
- Rentest, hiermee kijken we of er sprake is van bijvoorbeeld inspanningsastma.
- Hyperventilatietest
- Fietstest, hierbij onderzoeken we of bij maximale inspanning de longen optimaal werken.
- No-meting, hiermee kun je uitvinden of er een beginnende ontsteking in de longen aanwezig is.
- Bio-impedantiemeting, dit is vooral van toepassing op mensen met COPD. Hun spiermassa wordt aangedaan door de ziekte en hiermee kijk je of de spiermassa, vetmassa en vochtmassa nog in evenwicht is.
- Arteriepuncties, dit is een bloedafname uit de slagader in de pols. Zo kun je het zuurstofrijke bloed analyseren en opsporen of er respiratoire of metabole problemen zijn.
- Slaaponderzoeken, om te kijken of er sprake is van apneu of andere slaapproblemen.
- Fit-to-fly-testen, waarbij we kijken of mensen in staat zijn een vlucht te maken zonder zuurstof mee te nemen.
Op onze longfunctieafdeling is ook een behandelkamer aanwezig. Dit is een soort kleine operatiekamer waar onderzoeken in de longen worden gedaan. Denk hierbij aan longscopieën, drains inbrengen, pleuravocht puncteren enzovoorts.
Bij een longscopie wordt eerst de keel in zijn geheel verdoofd en gaat de arts met een slang en camera de longen van binnen inspecteren. Dit kan zijn omdat een patiënt wordt verdacht van longkanker of een andere bijvoorbeeld interstitiële longziekte. Ook kan dit gedaan worden om materiaal van een longtumor te verzamelen, zodat ze erachter kunnen komen in welk stadium de tumor is of wat voor cellen er in de tumor aanwezig zijn.
De mens heeft in de borstholte 2 vliezen. De pleura visceralis (longvlies) en de pleura parietalis (borstvlies). Deze vliezen zitten tegen elkaar aan, zorgen voor een vacuum, maar kunnen afzonderlijk van elkaar bewegen door een laagje vocht wat ertussen zit. De vliezen dienen ervoor om de longen in model te houden. Het kan voorkomen dat er meer vocht dan normaal tussen de vliezen zit, wat het ademen bemoeilijkt. Als het lichaam dit niet vanzelf oplost, wordt er pleuravocht gepuncteerd. Dit houdt in dat er met een naald tussen de pleurabladen in wordt geprikt en zo het overmatige pleuravocht af wordt getapt.
Dit wordt ook wel ‘vocht achter de longen’ genoemd in de volksmond.
Mocht het nu zo zijn dat er meer vocht tussen zit en dat een pleurapunctie niet toereikend is, dan wordt gekozen voor een drain. Een drain wordt ingebracht tussen 2 ribben door. Er wordt een slang tussen de pleurabladen geplaatst, welke wordt vastgehecht aan de huid. Deze slang loopt uit in een pot. Deze pot zuigt zachtjes, waardoor al het vocht tussen de pleura uit wordt gehaald. Wanneer er geen vocht meer komt zal de drain verwijdert worden.
Wanneer ook een drain wordt geplaatst is wanneer iemand een pneumothorax (klaplong) heeft. Dan is het vacuüm van de pleurabladen verbroken. Bijvoorbeeld door een gebroken rib die door een vliezen prikt.
Het leukste aan mijn baan vind ik de afwisseling. Elk dagdeel doe je een ander soort onderzoek. Je bent de hele dag bezig met mensen. Het fijne hieraan vind ik dat je niet de intensieve zorg doet, maar wel echt contact met mensen hebt. Je komt hele diverse mensen tegen en je hoort hele diverse verhalen. Enorm leuk.
Ik vind eigenlijk niets minder leuk aan mijn baan. Maar als ik dan echt iets moet benoemen, dan zal het zijn dat ik soms mensen zie die erg ziek zijn en die dit zelf absoluut niet verwachten. Nog zo vol leven bij mij en dan komt het voor dat zo’n persoon een maand later al is overleden. Triest.
Ik hoop dat ik jullie een beetje een beeld heb kunnen geven van wat een longfunctieanalist doet.
____________________________________________________________________________________________________
Benieuwd naar de andere delen uit deze rubriek?
Deel 1: Docent basisonderwijs en student gymopleiding
Deel 2: Verpleegkundige spoedeisende hulp
Deel 3: Medewerker grand cafe
Deel 4: Volg je hart en maak van je passie je baan
Deel 5: Orthoptist
Deel 6: Actuaris
Deel 7: Projectmanager
Deel 8: Pedagogisch Medewerker