19 Jan 2015 22:05
Rubriek W&S #19 Psycholoog in de GGZ
Het leek mij leuk wat meer te vertellen over mijn werk als psycholoog in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ). Ik werk met volwassenen en zal daarover ook vertellen, hoewel ik vragen over de kinderpsychiatrie ook wel redelijk kan beantwoorden als iemand daar meer over wil weten.
Mensen die binnen de GGZ werken
Er zijn veel verschillende mensen werkzaam binnen de GGZ allemaal met hun eigen achtergrond en opleiding. Toen ik er voor het eerst begon te werken vond ik dat best verwarrend en ik kan me voorstellen dat dit voor cliënten ook vaak zo is, dus vandaar eerst een lijstje met de meest voorkomende beroepen.
Arts – Heeft geneeskunde gestudeerd en is wel (AOIS) of niet (ANOIS) in opleiding tot specialist (dus meestal tot psychiater). Ook zij schrijven medicatie voor.
Psychiater – Heeft geneeskunde gestudeerd en heeft een vierjarige vervolgopleiding psychiatrie gedaan en mag dus ook medicatie voorschrijven.
Basispsycholoog – Heeft klinische psychologie gestudeerd.
GZ-psycholoog – Heeft na de klinische psychologie nog 2 jaar vervolgopleiding (GZ-opleiding) gedaan gericht op behandeling en psychodiagnostisch onderzoek.
Psychotherapeut – Verpleegkundige, psycholoog of psychiater die een 4 of 3 jarige vervolgopleiding gedaan gericht op behandeling.
Klinisch psycholoog – GZ-psycholoog die daarna nog een 4-jarige opleiding heeft gedaan gericht op behandeling, psychodiagnostiek, wetenschappelijk onderzoek en management. Zij mogen ook de titel psychotherapeut voeren.
SPV-er – Verpleegkundige met een vervolgopleiding in de psychiatrie.
Verpleegkundig specialist – Verpleegkundige met een master in psychiatrie, zij schrijven vaak ook herhaalrecepten voor.
POH-GGZ – praktijkondersteuner van de huisarts op het gebied van GGZ. Dit kan iemand zijn met een hele diverse achtergrond, bijvoorbeeld maatschappelijk werker, verpleegkundige, basispsycholoog of GZ-psycholoog.
Deze bovenstaande beroepen, met uitzondering van de basispsycholoog en de POH-GGZ, zijn vastgelegd in de wet en de titel mag iemand allen gebruiken als hij of zij ook wettelijk geregistreerd is in het BIG-register (https://www.bigregister.nl/).
Daarnaast zijn er ook nog titels van verschillende vakvereniging die zowel verpleegkundigen, psychologen als psychiaters kunnen hebben. De meest bekende zijn cognitief gedragstherapeut en systeemtherapeut.
Ook heb je sinds 2014 een onderscheid in de basis GGZ en specialistische GGZ. Vaak krijg je na een aantal gesprekken met de huisarts of de POH-GGZ een verwijzing naar de basis GGZ, waarin je een korte individuele behandeling of een groepsbehandeling kan krijgen. Als dit onvoldoende helpt of er zijn ernstige klachten dan word je doorverwezen naar de specialistische GGZ. Soms kan je na een behandeling in de specialistische GGZ weer terug naar de basis GGZ voor nazorg. Beide vormen van GGZ worden betaald vanuit de basisverzekering. Dit betekent dat je je eigen risico kwijt bent (een intake kost al vaak rond de 200 euro), maar verder niks hoeft te betalen.
Studie
Zelf heb ik psychologie gestudeerd aan de universiteit en hierin de richting klinische psychologie gekozen. Dit is de richting waarin de meeste mensen daarna in de GGZ gaan werken. Ik kwam er pas tijdens mijn studie achter dat ik na mijn studie nog helemaal niet in de GGZ zou mogen werken. Als basispsycholoog werk je altijd onder supervisie en dus onder de verantwoordelijkheid van iemand anders. Omdat er veel psychologiestudenten zijn en weinig plekken voor basispsychologen is het lastig om werk te vinden na het afronden van je studie. Bij mij is dat gelukkig goed verlopen en kon ik redelijk snel doorstromen naar de opleiding tot GZ-psycholoog. Hierin krijg je nog meer praktische en theoretische kennis over de psychologie. De opleiding duurt 2 jaar en bestaat uit 1 dag les en 4 dagen werken. Na een tijd op verschillende plaatsen als GZ-psycholoog te hebben gewerkt wilde ik me graag verder verdiepen in de mensen met meer complexe problemen. Op dit moment ben ik bezig met de opleiding tot klinisch psycholoog. Dit betekent nog 4 jaar studeren: 4 dagen in de week werken en 2 dagen per maand opleiding. Hierbij hoort ook leertherapie, waarbij je zelf ervaart hoe het is om in therapie te zijn en je je eigen zwakke plekken beter leert kennen. Dit is fijn, verhelderend en soms confronterend en helpt je volgens mij om een betere hulpverlener te worden.
Werk
In het verleden heb ik gewerkt op een afdeling waar mensen werden behandeld met traumaklachten, later heb ik in de basis GGZ gewerkt met hele diverse cliënten en op een afdeling voor mensen die uitvielen van het werk waar ik samenwerkte met een bedrijfsarts. Op dit moment werk ik in de specialistische GGZ op een afdeling voor cliënten met depressieve klachten. Ik werk op een polikliniek, dus mensen komen maximaal eens per week voor een individueel gesprek en kunnen ook groepsbehandelingen volgen. Binnen mijn organisatie zijn ook dagbehandelingen (waarbij mensen 1 of meerdere dagen per week behandeling krijgen) of klinische afdelingen (waar mensen ook slapen).
Ik doe vooral individuele behandelingen waarbij ik mensen help met depressieve klachten, dat zijn gesprekken van 45 min en 15 min administratie. Daarnaast doe ik gesprekken met nieuwe cliënten om te inventariseren waar zij last van hebben en hoe ze het best geholpen kunnen worden. Wat ik lastig vind is dat er vaak een wachttijd is voordat iemand naar een intake kan komen en dan opnieuw een wachttijd voordat de behandeling echt kan beginnen. Dat lijkt me frustrerend voor cliënten en ook voor de medewerkers is het vaak lastig. Verder doe ik psychodiagnostisch onderzoek. Dit gebeurt vaak als de behandeling vastloopt of als er vragen zijn over de diagnose. Ik doe bijvoorbeeld onderzoek of een cliënt last heeft van autisme, ADHD of persoonlijkheidsproblemen en welke behandeling het beste aansluit. Hiervoor gebruik ik testen (bijvoorbeeld geheugentests of intelligentietests), interviews en veel vragenlijsten. Ik vind het leuk om zo een persoon goed te leren kennen en te puzzelen met alle testresultaten om te zien wat er aan de hand is. Tenslotte doe ik ook wetenschappelijk onderzoek om hopelijk de behandeling van depressieve mensen in de toekomst verder te verbeteren en ga ik een managementopdracht doen, waarbij ik waarschijnlijk de aanmeldprocedure van mijn afdeling ga doorlichten en optimaliseren. Voor al deze zaken krijg ik begeleiding en ben ik continu bezig met het reflecteren op mijn gedrag en mijn kennis te vergroten. Op die manier word ik een steeds betere hulpverlener.
Er wordt vaak gevraagd of ik de problemen van mijn cliënten niet mee naar huis neem. Natuurlijk denk ik af en toe aan cliënten, maar ik denk dat veel mensen thuis soms met hun werk bezig zijn. Vooral als cliënten in een hele nare of spannende situatie zitten dan denk ik daar wel eens aan. Gelukkig werk ik in een team en kunnen we deze dingen ook altijd met elkaar bespreken. Daarnaast kan ik ook wel redelijk zaken van me af zetten en probeer ik me ook te realiseren dat mensen zelf veerkrachtig kunnen zijn en zelf beslissingen nemen. Gelukkig heb ik het nog nooit meegemaakt dat een cliënt zelfmoord heeft gepleegd, want dan lijkt me ontzettend moeilijk. Ook het melden bij een meldpunt voor kindermishandeling heb ik gelukkig nog niet hoeven doen. Het meest lastige wat ik heb meegemaakt zijn mensen die een uitzichtloze situatie zitten, bijvoorbeeld in een asielzoekerscentrum en dan erg somber zijn. Het is dan lastig om op zoek te gaan naar positieve kanten.
In de kroeg vragen mensen soms of ik gedachten kan lezen of continu bezig ben met het analyseren van anderen. Gelukkig ben ik in mijn vrije tijd niet zo bezig met het systematisch bekijken van anderen, bovendien bepalen ook vaak de klachten die mensen hebben wat je gaat doen en dat weet je natuurlijk niet van mensen die je zomaar tegenkomt. Ook problemen in mijn eigen leven zijn heel anders omdat er dan meer emoties bij betrokken zijn, waardoor ik minder met afstand kan kijken.
Wat mensen vaak niet weten is dat je vaak ook huiswerk krijgt bij je behandeling. Een uur in de week een gesprek helpt vaak niet voldoende als je er de rest van de week helemaal niet mee bezig bent. Vaak zal een behandelaar je dus vragen om iets bij te houden of om een samen afgesproken opdracht te doen. Een behandelaar kan alleen mensen helpen motiveren of zaken anders leren bekijken, maar het vraagt ook inspanning, kan emotioneel zijn en is dus ook best lastig. Bijvoorbeeld traumabehandeling is vaak erg intensief en vermoeiend voordat het meer rust en stabiliteit geeft.
Wat ik heel mooi vind aan mijn werk is dat mensen die mij niet kennen mij willen vertellen over hun angsten, problemen en levensgeschiedenis. Ik vind het fijn dat ik mee mag denken in hun worsteling in het leven en kan helpen en stimuleren om zaken anders te bekijken of anders aan te pakken. Als het beter met mensen gaat kan er ik erg van genieten om de nieuwe levenslust te zien. Aan de andere kant kan ik het ook mooi vinden om juist de nare, verschrikkelijke verhalen waar mensen zich voor schamen te mogen horen en hier mensen in te kunnen steunen. Ik hoop over 3 jaar mijn vervolgopleiding te hebben afgerond en nog vele jaren met plezier in dit beroep te werken.
Ik hoop dat jullie het leuk vonden om wat meer te horen over mijn werk en bedankt voor het lezen.
Benieuwd naar de andere delen uit deze rubriek?
Deel 1: Docent basisonderwijs en student gymopleiding
Deel 2: Verpleegkundige spoedeisende hulp
Deel 3: Medewerker grand cafe
Deel 4: Volg je hart en maak van je passie je baan
Deel 5: Orthoptist
Deel 6: Actuaris
Deel 7: Projectmanager
Deel 8: Pedagogisch Medewerker
Deel 9: Longfunctieanalist
Deel 10: Fotograaf
Deel 11: Docent wiskunde op een middelbare school
Deel 12: Burgemeester van Zeg maar Yes
Deel 13: Callcentermedewerker
Deel 14: Werken in het buitenland
Deel 15: Jeugdvakantiewerk
Deel 16: Vrijwilliger bij Stichting Earlybirds
Deel 17: vrijwilliger bij stichting Hoogvliegers
Deel18: Je droom volgen met een master aan het bed
Mensen die binnen de GGZ werken
Er zijn veel verschillende mensen werkzaam binnen de GGZ allemaal met hun eigen achtergrond en opleiding. Toen ik er voor het eerst begon te werken vond ik dat best verwarrend en ik kan me voorstellen dat dit voor cliënten ook vaak zo is, dus vandaar eerst een lijstje met de meest voorkomende beroepen.
Arts – Heeft geneeskunde gestudeerd en is wel (AOIS) of niet (ANOIS) in opleiding tot specialist (dus meestal tot psychiater). Ook zij schrijven medicatie voor.
Psychiater – Heeft geneeskunde gestudeerd en heeft een vierjarige vervolgopleiding psychiatrie gedaan en mag dus ook medicatie voorschrijven.
Basispsycholoog – Heeft klinische psychologie gestudeerd.
GZ-psycholoog – Heeft na de klinische psychologie nog 2 jaar vervolgopleiding (GZ-opleiding) gedaan gericht op behandeling en psychodiagnostisch onderzoek.
Psychotherapeut – Verpleegkundige, psycholoog of psychiater die een 4 of 3 jarige vervolgopleiding gedaan gericht op behandeling.
Klinisch psycholoog – GZ-psycholoog die daarna nog een 4-jarige opleiding heeft gedaan gericht op behandeling, psychodiagnostiek, wetenschappelijk onderzoek en management. Zij mogen ook de titel psychotherapeut voeren.
SPV-er – Verpleegkundige met een vervolgopleiding in de psychiatrie.
Verpleegkundig specialist – Verpleegkundige met een master in psychiatrie, zij schrijven vaak ook herhaalrecepten voor.
POH-GGZ – praktijkondersteuner van de huisarts op het gebied van GGZ. Dit kan iemand zijn met een hele diverse achtergrond, bijvoorbeeld maatschappelijk werker, verpleegkundige, basispsycholoog of GZ-psycholoog.
Deze bovenstaande beroepen, met uitzondering van de basispsycholoog en de POH-GGZ, zijn vastgelegd in de wet en de titel mag iemand allen gebruiken als hij of zij ook wettelijk geregistreerd is in het BIG-register (https://www.bigregister.nl/).
Daarnaast zijn er ook nog titels van verschillende vakvereniging die zowel verpleegkundigen, psychologen als psychiaters kunnen hebben. De meest bekende zijn cognitief gedragstherapeut en systeemtherapeut.
Ook heb je sinds 2014 een onderscheid in de basis GGZ en specialistische GGZ. Vaak krijg je na een aantal gesprekken met de huisarts of de POH-GGZ een verwijzing naar de basis GGZ, waarin je een korte individuele behandeling of een groepsbehandeling kan krijgen. Als dit onvoldoende helpt of er zijn ernstige klachten dan word je doorverwezen naar de specialistische GGZ. Soms kan je na een behandeling in de specialistische GGZ weer terug naar de basis GGZ voor nazorg. Beide vormen van GGZ worden betaald vanuit de basisverzekering. Dit betekent dat je je eigen risico kwijt bent (een intake kost al vaak rond de 200 euro), maar verder niks hoeft te betalen.
Studie
Zelf heb ik psychologie gestudeerd aan de universiteit en hierin de richting klinische psychologie gekozen. Dit is de richting waarin de meeste mensen daarna in de GGZ gaan werken. Ik kwam er pas tijdens mijn studie achter dat ik na mijn studie nog helemaal niet in de GGZ zou mogen werken. Als basispsycholoog werk je altijd onder supervisie en dus onder de verantwoordelijkheid van iemand anders. Omdat er veel psychologiestudenten zijn en weinig plekken voor basispsychologen is het lastig om werk te vinden na het afronden van je studie. Bij mij is dat gelukkig goed verlopen en kon ik redelijk snel doorstromen naar de opleiding tot GZ-psycholoog. Hierin krijg je nog meer praktische en theoretische kennis over de psychologie. De opleiding duurt 2 jaar en bestaat uit 1 dag les en 4 dagen werken. Na een tijd op verschillende plaatsen als GZ-psycholoog te hebben gewerkt wilde ik me graag verder verdiepen in de mensen met meer complexe problemen. Op dit moment ben ik bezig met de opleiding tot klinisch psycholoog. Dit betekent nog 4 jaar studeren: 4 dagen in de week werken en 2 dagen per maand opleiding. Hierbij hoort ook leertherapie, waarbij je zelf ervaart hoe het is om in therapie te zijn en je je eigen zwakke plekken beter leert kennen. Dit is fijn, verhelderend en soms confronterend en helpt je volgens mij om een betere hulpverlener te worden.
Werk
In het verleden heb ik gewerkt op een afdeling waar mensen werden behandeld met traumaklachten, later heb ik in de basis GGZ gewerkt met hele diverse cliënten en op een afdeling voor mensen die uitvielen van het werk waar ik samenwerkte met een bedrijfsarts. Op dit moment werk ik in de specialistische GGZ op een afdeling voor cliënten met depressieve klachten. Ik werk op een polikliniek, dus mensen komen maximaal eens per week voor een individueel gesprek en kunnen ook groepsbehandelingen volgen. Binnen mijn organisatie zijn ook dagbehandelingen (waarbij mensen 1 of meerdere dagen per week behandeling krijgen) of klinische afdelingen (waar mensen ook slapen).
Ik doe vooral individuele behandelingen waarbij ik mensen help met depressieve klachten, dat zijn gesprekken van 45 min en 15 min administratie. Daarnaast doe ik gesprekken met nieuwe cliënten om te inventariseren waar zij last van hebben en hoe ze het best geholpen kunnen worden. Wat ik lastig vind is dat er vaak een wachttijd is voordat iemand naar een intake kan komen en dan opnieuw een wachttijd voordat de behandeling echt kan beginnen. Dat lijkt me frustrerend voor cliënten en ook voor de medewerkers is het vaak lastig. Verder doe ik psychodiagnostisch onderzoek. Dit gebeurt vaak als de behandeling vastloopt of als er vragen zijn over de diagnose. Ik doe bijvoorbeeld onderzoek of een cliënt last heeft van autisme, ADHD of persoonlijkheidsproblemen en welke behandeling het beste aansluit. Hiervoor gebruik ik testen (bijvoorbeeld geheugentests of intelligentietests), interviews en veel vragenlijsten. Ik vind het leuk om zo een persoon goed te leren kennen en te puzzelen met alle testresultaten om te zien wat er aan de hand is. Tenslotte doe ik ook wetenschappelijk onderzoek om hopelijk de behandeling van depressieve mensen in de toekomst verder te verbeteren en ga ik een managementopdracht doen, waarbij ik waarschijnlijk de aanmeldprocedure van mijn afdeling ga doorlichten en optimaliseren. Voor al deze zaken krijg ik begeleiding en ben ik continu bezig met het reflecteren op mijn gedrag en mijn kennis te vergroten. Op die manier word ik een steeds betere hulpverlener.
Er wordt vaak gevraagd of ik de problemen van mijn cliënten niet mee naar huis neem. Natuurlijk denk ik af en toe aan cliënten, maar ik denk dat veel mensen thuis soms met hun werk bezig zijn. Vooral als cliënten in een hele nare of spannende situatie zitten dan denk ik daar wel eens aan. Gelukkig werk ik in een team en kunnen we deze dingen ook altijd met elkaar bespreken. Daarnaast kan ik ook wel redelijk zaken van me af zetten en probeer ik me ook te realiseren dat mensen zelf veerkrachtig kunnen zijn en zelf beslissingen nemen. Gelukkig heb ik het nog nooit meegemaakt dat een cliënt zelfmoord heeft gepleegd, want dan lijkt me ontzettend moeilijk. Ook het melden bij een meldpunt voor kindermishandeling heb ik gelukkig nog niet hoeven doen. Het meest lastige wat ik heb meegemaakt zijn mensen die een uitzichtloze situatie zitten, bijvoorbeeld in een asielzoekerscentrum en dan erg somber zijn. Het is dan lastig om op zoek te gaan naar positieve kanten.
In de kroeg vragen mensen soms of ik gedachten kan lezen of continu bezig ben met het analyseren van anderen. Gelukkig ben ik in mijn vrije tijd niet zo bezig met het systematisch bekijken van anderen, bovendien bepalen ook vaak de klachten die mensen hebben wat je gaat doen en dat weet je natuurlijk niet van mensen die je zomaar tegenkomt. Ook problemen in mijn eigen leven zijn heel anders omdat er dan meer emoties bij betrokken zijn, waardoor ik minder met afstand kan kijken.
Wat mensen vaak niet weten is dat je vaak ook huiswerk krijgt bij je behandeling. Een uur in de week een gesprek helpt vaak niet voldoende als je er de rest van de week helemaal niet mee bezig bent. Vaak zal een behandelaar je dus vragen om iets bij te houden of om een samen afgesproken opdracht te doen. Een behandelaar kan alleen mensen helpen motiveren of zaken anders leren bekijken, maar het vraagt ook inspanning, kan emotioneel zijn en is dus ook best lastig. Bijvoorbeeld traumabehandeling is vaak erg intensief en vermoeiend voordat het meer rust en stabiliteit geeft.
Wat ik heel mooi vind aan mijn werk is dat mensen die mij niet kennen mij willen vertellen over hun angsten, problemen en levensgeschiedenis. Ik vind het fijn dat ik mee mag denken in hun worsteling in het leven en kan helpen en stimuleren om zaken anders te bekijken of anders aan te pakken. Als het beter met mensen gaat kan er ik erg van genieten om de nieuwe levenslust te zien. Aan de andere kant kan ik het ook mooi vinden om juist de nare, verschrikkelijke verhalen waar mensen zich voor schamen te mogen horen en hier mensen in te kunnen steunen. Ik hoop over 3 jaar mijn vervolgopleiding te hebben afgerond en nog vele jaren met plezier in dit beroep te werken.
Ik hoop dat jullie het leuk vonden om wat meer te horen over mijn werk en bedankt voor het lezen.
Benieuwd naar de andere delen uit deze rubriek?
Deel 1: Docent basisonderwijs en student gymopleiding
Deel 2: Verpleegkundige spoedeisende hulp
Deel 3: Medewerker grand cafe
Deel 4: Volg je hart en maak van je passie je baan
Deel 5: Orthoptist
Deel 6: Actuaris
Deel 7: Projectmanager
Deel 8: Pedagogisch Medewerker
Deel 9: Longfunctieanalist
Deel 10: Fotograaf
Deel 11: Docent wiskunde op een middelbare school
Deel 12: Burgemeester van Zeg maar Yes
Deel 13: Callcentermedewerker
Deel 14: Werken in het buitenland
Deel 15: Jeugdvakantiewerk
Deel 16: Vrijwilliger bij Stichting Earlybirds
Deel 17: vrijwilliger bij stichting Hoogvliegers
Deel18: Je droom volgen met een master aan het bed
