Karma, ignorance & habitual reactivity
The man on the horse replied: I don't know, ask the horse!'
Naar aanleiding van alle actualiteiten, zou ik heel graag met jullie in gesprek gaan over karma en habitual reactivity. Het paard representeert ons onbewuste, impulsmatige gedrag. Onze gewoontes. Gedrag en emotie waar we niet over nadenken, maar waarbij je gewoon voelt, denkt en doet uit routine of emotie. Enerzijds heel nuttig, want je kunt niet iedere seconde van iedere dag nadenken over wat je voelt, denkt en doet natuurlijk. En door over bepaalde handelingen niet na te denken (je tanden poetsen, je veters strikken, etc.) kosten ze minder energie om uit te voeren. Een bepaalde mate van gedachteloos leven heeft voordelen en geeft rust. De valkuil is echter dat we onszelf er ook in kunnen verliezen. Meestal rondom situaties/gedurende momenten waarbij sterke emoties worden gevoeld. Dat we te lang blijven hangen in bepaalde emoties of gedrag en niet meer beseffen dat we altijd het vermogen hebben om een stapje terug te nemen en zelf de keuze te maken over wat we denken, zeggen en doen. Dat we ons mee laten slepen door het paard, zonder te beseffen zelf de controle te hebben over de teugels. Wanneer we reageren uit gewoonte of emotie, wanneer dat op dat moment eigenlijk helemaal niet helpend of zelfs dysfunctioneel is.
En ergens is het iets gevaarlijks. Want we denken, reageren en handelen allemaal echt ontzettend vaak op basis van emotie of gewoonte. Ik denk allemaal vaker dan we beseffen, want hoe vaak zijn we nou bewust bezig met wat we voelen of doen? Vooral als we boos, bang of verdrietig zijn. En dat is in enige mate natuurlijk volstrekt menselijk (of beter gezegd natuurlijk), maar helaas is het ook erg vaak niet het meest helpend. Regelmatig bereiken we helemaal niet het eigenlijk gewenste effect (bijv. het probleem vermijden/in stand houden/verergeren), doordat de angst of woede geen goede raadgevers was. Of doordat we eigenlijk reageerden op basis van gedachten en emoties die niet direct gerelateerd waren, maar voortkwamen uit oude ervaringen/patronen.
Bij een groot deel van de artikelen die ik langs zie komen op social media word ik erg verdrietig. Nog erger wordt het bij de reacties die er dan bij staan of nog erger, de reacties op reacties. You see where I'm going? En eigenlijk word ik vooral verdrietig van dit probleem van habitual reactivity. Het vaak over-emotionele maar vooral onbewuste en impulsieve reageren. Dat de emoties hoogoplopen omtrent grote onderwerpen als corona, ongelijkheid (in general en tijdens corona), racisme/discriminatie, etc. is denk ik volstrekt begrijpelijk. En de meeste emoties - ook van andersdenkenden - zijn vaak voor iedereen prima te begrijpen. Maar zelf vind ik het dus echt enorm lastig om te zien dat zoveel mensen zo weinig het vermogen hebben ontwikkeld even tot tien te tellen. Om juist op dat moment van hevige emotie, even te pauzeren, reflecteren en daarna op basis van bewuste gedachten en kernwaarden te reageren. (of juist de keuze maken om niet te reageren)
Vandaar dat ik me afvraag hoe jullie hierover denken. Is habitual reactivity iets waar je je bewust van bent? Bij jezelf? Bij anderen? Op welke momenten ervaar je het vermogen om het wel te doen en wanneer niet? En is het iets dat je belangrijk vindt? Ben je er bewust mee bezig, wellicht via emotie-beheersing, therapie of mindfulness?
"The thought becomes the word, the word manifests as the deed, the deed develops into the habit, habit hardens into character, character gives birth to destiny. So watch your thoughts with care and let them spring from love born out of respect for all beings.