Bordspellen: iedereen speelt ze wel eens. Er zijn er duizenden in omloop (de grootste bordspellensite (http://boardgamegeek.com) van de wereld heeft er ruim 73.000 in hun database staan. Maar hoe kun je uit deze grote hoeveel spellen voor jou het leukste en beste spel kiezen? Daar hoop ik jullie oa mee te kunnen helpen.
Naast dat ik mijn eigen liefde voor de 'betere' bordspellen vertel in dit stukje. Iedereen is namelijk vast wel bekend met Monopoly, Rummikub en Kolonisten van Catan. De spellenrevolutie (als je het zo mag noemen) begon welles waar met de Kolonisten van Catan, maar vele bordspelspelers vinden ook dit spel al weer achterhaald.

Hoe voor mij de bordspellen hobby begon...

Tijdens mijn jeugd en tienerjaren speelde wij thuis al aardig wat bordspellen. Mijn ouders hadden een kast vol staan en bijna iedere zondagochtend werd een spel gekozen en wie won mocht dan het volgende spel kiezen etc.. Dit waren veelal de bekende titels zoals Spookslot, Betoverende doolhof, Monopoly, Memorie, Vlieg eens vlug etc..
Er ging een aantal puberjaren overheen tot dat een neef van mij Carcassonne op tafel legde ergens rond 2004 in mijn studententijd. Ik was meteen verkocht aan dit 'tegellegspel' en kocht ook gelijk een aantal uitbreidingen. Op verjaardagen en als we op bezoek gingen werd dit spel constant gespeeld. Er kwamen nog een paar kleine kaartspelletjes bij zoals Boonanza etc. maar daar bleef het tot 2011 bij toen ik voor het eerst naar een spellenbeurs ging in Eindhoven. Dit was Zuiderspel in het Klokgebouw (inmiddels is deze beurs verhuist naar Veldhoven). Hier kwam ik in aanraking met meer mensen uit de bordspellenwereld en voornamelijk spellen. Ik nam Het Verboden Eiland mee naar huis dat ik gelijk 6 keer speelde. In 2012 ging ik naar SPIEL (grootste spellenbeurs ter wereld in Essen) en toen was het spreekwoordelijke hek van de dam. Ik kocht nog meer spellen. Niet veel later sloot ik mij aan bij een spellenvereniging en zo kwam ik nog meer in aanraking met andere spelers en spellen. Voor deze vereniging help ik inmiddels zelfs mee op beurzen en evenementen door spellen uit te leggen etc.. De vereniging heeft ongeveer 100 leden (waarvan zo’n 20 jeugdleden) en is daarmee een van de grootste van het land. De verdeling mannen/vrouwen is ongeveer 70% man tegenover 30% vrouw. Naast natuurlijk spellen spelen wordt er meestal tijdens het spelen ook de nieuwtjes besproken in spellenland. Zo zijn er de afgelopen tijd een aantal overnames geweest van spellen distributeurs en natuurlijk worden met name nieuwe spellen besproken en wat men er van vind na het spel een keertje te hebben gespeeld.

Tijd en geld

Een bordspel aanschaffen kan vrij prijzig zijn. Voor de meeste goede spellen in een grote doos kom je al snel rond de 40 euro uit. Gelukkig kan ik via mijn club korting krijgen op inkopen. Dit scheelt al iets en natuurlijk kan ik op de club andere spellen spelen die niet van mijn zijn maar van de club. Gemiddeld koop ik een paar spellen op jaarbasis. Dit ook omdat mijn huidige spellencollectie nu ruim 100 spellen is. Voor deze spellen moet je plek in je huis hebben. Naast dat het er inmiddels eigenlijk al zoveel zijn geworden dat ik ze moeilijk allemaal kan spelen. Wellicht klinkt 100 al veel maar ik ken mensen die ruim 800 spellen thuis hebben staan (een hele zolder en kamer vol, daarvan heb ik filmpjes en foto’s gezien om een voorbeeldje geven zie je het plaatje van een volle kast). Er is zelfs een Nederlander die een bordspellencollectie heeft van ruim 2.800 spellen. Zover wil ik het liever niet laten komen dus ik verkoop of ruil ook wel eens een spel.

Gemiddeld ben ik 4 avonden in de maand kwijt met mijn hobby. De spellenavond van de club is meestal 1x in de maand en die start vroeg in de avond en duurt tot midden in de nacht. Daarnaast ga ik woensdag nog wel eens naar korte spellenavond in de buurt of bel ik mensen op om af te spreken om iets te spelen. De spellenbeurzen tel ik even niet mee, omdat dit er maar enkele zijn in het jaar. Een veelspeler wordt onder de bordspelspelers iemand mee bedoelt die op regelmatige basis de 'betere' bordspellen speelt.

Spellenbeurzen

Op een spellenbeurs kun je meestal de nieuwste spellen spelen. Deze worden dan aan je uitgelegd door mensen van de uitgevers of een spellenclub (je hoeft dus zelf niet de regelboekjes te lezen). Dit zijn meestal vrijwilligers die het leuk vinden om spellen uit te leggen. Ook kun je op beurzen vaak mee doen aan een spellentoernooi (soms het NK van een bepaald spel). Daarnaast worden op beurzen ook eventueel prijzen uitgereikt aan spellen. Denk hierbij aan Speelgoed van het Jaar en de Nederlandse spellenprijs (http://www.spellenprijs.nl/) . Uiteraard is er ook de mogelijkheid om spellen te kopen op beurzen. Op SPIEL (zie hieronder) zie je soms mensen lopen met steekwagentjes vol gekochte spellen.
Bekende beurzen:
- SPIEL (http://www.merz-verlag.com) 4 dagen in oktober: de grootste spellenbeurs van de wereld in Essen (vlak over de grens in Duitsland). Op deze vierdaagse beurs laten de uitgevers over de hele wereld hun nieuwste spellen zien en mensen kunnen deze spellen kopen. Om je idee te geven hoe groot deze beurs is. Er waren in 2013 in vier dagen tijd 156.000 bezoekers en er waren ruim 800 nieuwe spellen. Ik ken Nederlanders die alle dagen gaan en dan daar in de buurt overnachten, want aan 1 dag heb je eigenlijk niet genoeg.
-SpellenSpektakel (http://spellenspektakel.nl/) 2e weekend november (3 weken na SPIEL): Dit is de grootste spellenbeurs in de Benelux in Eindhoven in het Beursgebouw. Het is een overzichtelijke beurs met veel speelgelegenheden. Helaas wel op een dure locatie en dat merk je helaas aan de entreeprijs. Als je niet naar SPIEL bent geweest heb je op de beurs kans dat sommige nieuwe spellen al in het Nederlands zijn verschenen.
- Zuiderspel (http://www.zuiderspel.nl) 22 maart 2015. Een erg gezellige beurs vind ik zelf. De nieuwe locatie in Veldhoven in het Koningshof is erg fijn. Mooie zaal en de entreeprijs is relatief laag.
-Spel (http://spel.forumfederatie.be) eind november. De grootste spellenbeurs in België in Antwerpen. Vorig jaar zat deze nog op een andere te kleine locatie. Toch was het gezellige beurs met een lage entree.
- Overige kleinere beurzen zijn oa Ducosim (http://www.ducosim.nl) in Amersfoort en Noorderspel (http://www.noorderspel.nl) in Groningen. Op deze beurzen ben ik zelf nog niet geweest, maar ze zijn kleiner van opzet dan de andere beurzen.

Nederlandse uitgevers (ontwikkeling spel)

999 Games is wellicht de bekendste Nederlandse uitgever. Echter met name de laatste jaren is daar aardig wat concurrentie bijgekomen. Met name White Goblin Games doet het goed. Andere Nederlandse uitgevers zijn Quined Games, QWG Games, Cwali etc. Cwali is een voorbeeld van een auteur (spellenbedenker) die onder zijn eigen uitgeverij spellen uitgeeft. Ik heb deze auteur gesproken op een beurs en hij heeft zelfs een spel dat ik kocht gesigneerd.
Voordat een spel op de markt komt wordt het uitvoerig getest door oa mensen die regelmatig een spel spelen. Na eventuele aanpassingen zal een auteur naar een uitgever stappen en proberen zijn spel te verkopen. Lukt dit hem dat dan wordt het spel geproduceerd en daarna gedistribueerd in een aantal landen of plaatselijk. Een andere vorm om het spel te kunnen maken is via kickstarter (dit werkt in de spellenwereld erg goed!). In de spellenwereld hebben een aantal spellenauteurs naar aanleiding van hun goede spellen in de spellenwereld een bekende status ontwikkeld zoals Antoine Bauza, Renier Knizia, Matt Leacock, Stefan Feld, Richard Garfield etc..
Over het algemeen komt een spel door een van de bovengenoemde buitenlandse auteurs eerst op de Amerikaanse of Duitse markt uit. Met name de Duitse markt is groot, want in Duitsland leeft bordspellen spelen en zitten grote uitgevers zoals Kosmos. Wordt het spel daar een hit, dan is de kans groot dat een Nederlandse uitgever zoals 999 Games of White Goblin Games het spel wil vertalen en op de Nederlandstalige markt (dus ook België) gaat uit brengen.

Verschillende soorten spellen

Dit gaat waarschijnlijk het lastigste stukje worden, want iedere speler heeft zo zijn/haar voorkeuren. Om het gemakkelijk te houden verdeel ik het op in een paar type spellen, waarvan ik een filmpje laat zien van het instap spel (moeilijkere spellen (expert) noteer ik daaronder).
Ik verdeel de spellen als volgt: workerplacement, coörperatief, kaartspel, deductie, fillers, familiespellen, partyspellen.

Workerplacement:
Bij een workerplacement zet je, je poppetjes (werkers) in op bepaalde plaatsen op het bord. Aan deze plaatsen is dan een actie gekoppeld. Meestal moet je om beurten een of meerdere werkers inzetten, waardoor spelers elkaar kunnen blokkeren en meestal kun je minder doen dan dat je eigenlijk zo willen. Je moet dus tactisch en strategische keuzes maken. Een relatief makkelijk spel van dit type is het Stenen Tijdperk (zie filmpje). Andere veelal pittigere titels in dit genre zijn bijv. Het Dorp, Puerto Rico, Tzolk'in, en Agricola.


Coörperatief:
Dit genre is relatief nieuw en met name de laatste 5 jaar populair aan het worden. Je speelt bij een coöperatief spel met zijn allen tegen het spel. Je verliest of wint dus samen. Dit genre vind ik ook erg leuk, want beginnende spelers kun je namelijk een beetje helpen zodat ze spelmechanismes sneller onder de knie krijgen. De drie titels van Matt Leacock heb ik dan ook allemaal in mijn spellenkast staan. Dit zijn Het Verboden Eiland (zie filmpje en het makkelijkste van de drie), De Vergeten Stad en Pandemie (het populairste coörperatief spel). Andere titels zijn Flash Point, De Legende van Andor en Hanabi.


Kaartspel:
Er zijn legio kaartspellen verkrijgbaar. Mijn tevens favoriet spel is met afstand 7 Wonders (zie ook filmpje). Bij dit spel speel je allemaal tegelijkertijd een kaart uit, dus nauwelijks downtime (wachten in andermans beurten). Daarnaast zijn de tekeningen en zien de wonders er prachtig uit en de uitbreidingen zijn goed. Dominion (kaartbuilding) is ook een goed spel met vele uitbreidingen. Tichu (Tai Pan) bekend uit China doet het ook al jaren goed en natuurlijk mag Boonanza en Machiavelli niet ontbreken.


Deductie:
Bij deductiespel sluit je naar lang je meer info vergaart conclusies. Bijvoorbeeld welke rol iemand heeft. Meestal zijn rollenspellen die aardig interactief zijn. Love Letter (zie filmpje) is hier een goed voorbeeld van. Het is een spelletje met maar 16 kaartjes, maar een hoop lol dat ik hier al mee heb gehad. Andere spellen in dit genre zijn Mayday! Mayday!, The Resistance (De Mol in NL), Bang the dice game, Coup.


Fillers:
Dit is een term die vooral onder bordspelspellers wordt gebruikt en spellen mee worden bedoeld die niet langer dan een half uur duren. Meestal wordt een filler (vuller) na of tussen twee pittige spellen in gespeeld en zijn ze makkelijk, zodat je hoofd na een pittig spel even tot rust kan komen omdat je niet zo na hoeft te denken. Bijvoorbeeld King of Tokyo (zie filmpje, doet het hier ook erg goed!), Qwixx en Regenwormen.


Familiespel:
De grootste groep spellen zijn familiespellen. Eigenlijk vallen alle partyspellen hier ook onder, maar de meeste familiespellen kenmerken zich door vrij makkelijke spelregels met aardig wat geluk en een beetje tactiek. Het zijn met name deze spellen die het beste verkopen en voor nieuwe spelliefhebbers kunnen zorgen. Een van de bekendste titels uit dit genre is met afstand Ticket to Ride (zie filmpje van de Europa versie). Deze is in meerdere versies uitgekomen en er is zelfs een uitbreiding Nederland op de markt. Het spel bestaat inmiddels 10 jaar en er is een heus WK geweest (ik heb aan een voorronde meegedaan) en er is een dure 10 jarig editie van het spel uitgekomen. Andere titels Takenoko (prachtig vormgegeven spel), Carcassonne, Kolonisten van Catan, Tobago, Ra (biedspel), Tsuro of the seas, Splendor, Camel Up!, Istanbul (laatste twee hebben een prijs gewonnen van beste spel van 2014 in Duitsland).


Partyspellen:
Met de juiste mensen (vaak vrienden of familie) zijn partyspellen erg leuk om te doen. Ze zijn vaak eenvoudig, maar hebben veel interactie. Sommige deductiespellen kunnen ook hier onder vallen. Dixit (zie filmpje) ziet er bijv. prachtig uit en is erg leuk om te doen met de juiste groep. Hier zijn ook al veel uitbreidingen op gekomen (meerdere kaarten). Andere partyspellen zijn: Weerwolven van Wakkerdam, Concept, 30 Seconds, Infarkt (zwarte humor, niet verkrijgbaar in NL).


Websites

- Bordspelmania (http://www.bordspelmania.eu): de borspellensite van de lage landen. Je vindt er een spellen top 100, een forum, Nederlandstalige uitlegfilmpjes over bordspellen, bordspelverenigingen en links naar andere spellensites en gespecialiseerde spellenwinkels en webwinkels.
- Boardgamegeek (http://boardgamegeek.com): de grootste spellensite van de wereld. Je vindt er zo ongeveer alle spellen van de wereld, verschillende statistieken, zoals top 100 spellen (expert/familie etc.). Daarnaast kun je zelf een profiel aanmaken waar je jouw collectie kunt bijhouden en je plays kunt registreren (doe ik ook).
- Boardgamearena (http://nl.boardgamearena.com): gratis on-line spellensite. Hier kun je tegen spelers over de hele wereld on-line spellen spelen. Ideaal om een spel uit te proberen waarvan je denkt dat het een mooi spel zou kunnen zijn (als deze on-line beschikbaar is). Er zijn nog meer van zulke on-line spellensites.

Mijn favoriete genre en spellen

Ik heb een vrij diverse smaak aan favoriete spellen, maar met name coöperatieve-, kaart- en workerplacementspellen vallen bij mij in de smaak. Coöperatieve spellen vind ik altijd leuk, want het is erg leuk om met elkaar een plan te smeden om dan zo samen te winnen van het spel. Pandemie vind ik daarin geweldig vanwege dat het aardig pittig is om te winnen en je de moeilijkheidsgraad kunt aanpassen! Kaartspellen het hele korte spelletje Love Letter (is tevens ook deductie) en mijn favoriete spel 7 Wonders. 7 Wonders vind ik met name geweldig vanwege de tekeningen op de kaarten en dat iedereen tegelijk speelt en het spel zo dus nauwelijks downtime (wachten op de beurt van de anderen) kent. Van workerplacement vind ik Stenen Tijdperk erg goed omdat dit een wat makkelijker spel is waarmee je mensen aan het spelen kunt krijgen, maar de beste daarvan vind ik Puerto Rico omdat in dat spel telkens een rol kiest dat een voordeeltje heeft en het spel nauwelijks geluk afhankelijk is.

Aanraders voor thuis (de beginnende speler)

Dit is vrij lastig, want het hangt ook samen met wie je het meest zult gaan spelen. Je vrienden of je gezin. Echter ik zal een leuke mix maken van verschillende genres waarvan ik weet dat die het goed doen bij de beginnende speler of mensen die niet zo vaak een spelletje spelen. Catan en Carcassonne noem ik hierbij niet want deze zijn bij de meeste mensen wel bekend. Wil je wat uitdagendere spellen dan verwijs ik naar boven.
Ticket to Ride Europa: Dit spel is inmiddels 10 jaar verkrijgbaar en een heerlijk familiespel waarbij je tickets moet volbrengen steden te verbinden met jouw treintjes. Je kunt andere blokkeren door eerder een verbinding te maken tussen steden.
Takenoko (zie foto): Dit spel gaat dmv de bamboe de lucht in en ziet er qua vormgeving prachtig uit. Het is een familiespel dat uitnodigt om te spelen met prachtige onderdelen. Het is frustrerend als jij net bamboe hebt laten groeien door de tuinier, dat deze door de panda wordt opgegeten door een andere speler. Alleen al vanwege de miniaturen vinden kinderen dit een prachtig spel.

Het Verboden Eiland: Veel mensen zijn niet bekend met coöperatieve spellen en dit is het perfecte instapspel voor dat genre. Als volwassenen kun je kinderen hierbij makkelijk helpen en je zult zien dat kinderen helemaal op in dit spel kunnen gaan want zullen ze tijdig alle schatten vinden en het eiland kunnen verlaten voordat het onder water staat?
Stenen Tijdperk: Zoals eerder verteld is dit het instapspel van de workerplacementspellen. Makkelijke regels. Er wordt een dobbelsteen gebruikt, maar het geluk is daarbij wel een beetje te verwaarlozen en zoals veel spellen van nu ziet ook dit spel er prachtig uit.
Dixit: Heb je creatieve vrienden of familie dan is dit spel met de vele uitbreidingen een topspel! Je moet een plaatje op een kaart omschrijven dmv een verhaaltje of een woord etc., maar daarbij moet je niet te duidelijk zijn want niet iedereen mag jou kaart kiezen want dan krijg jij geen punten. Als je voor Dixit Odyssey gaat kun je het spel zelfs met 12 spelen.
De Mol (The Resistance Engelse versie): Als je en je vrienden goed zijn in elkaar voorliegen welke geheime rol je hebt is dit een top spel van 5 tot 10 spelers.
King of Tokyo: Misschien ziet de doos en het thema er niet aantrekkelijk uit, maar dit spel dat een beetje Yahtzee achtig lijkt is beter dan Yahtzee. Je kunt elkaar tot moes slaan of meer voor de punten gaan en zo proberen te winnen. Kinderen vinden deze ook geweldig (al zitten er wel kaartjes met tekst bij Nederlandstalig, maar deze kun je ook achterwege laten). Hier komt deze meestal wel een paar keer per maand op tafel.
Love Letter en Qwixx: Deze 2 korte spelletjes leg je zo op tafel. De regels zijn simpel waardoor je vrij snel kunt gaan spelen. Love Letter heeft maar 16 kaartjes en die steek je zo in je zak om ergens mee naar toe te nemen.
Regenwormen: Dit inmiddels aardig bekend dobbelspelletje is goed voor kinderen om rekenen te leren en natuurlijk vinden ze het geweldig om een worm van je te stelen.
Dit is maar een kleine indicatie van wat ik zou aanraden, maar natuurlijk heeft iedereen een eigen smaak. Van dit rijtje heb ik bijv. Dixit niet omdat mijn vrienden niet zo creatief ingesteld zijn. De laatste 3 spellen zijn ook perfect om als cadeautje te geven. Ze kosten namelijk allemaal zo’n 10 euro per stuk. Overigens heb ik zelf geen kinderen, maar ik weet wel ongeveer wat ze leuk vinden van wat ik hoor van anderen bij de spellenclub. De grootste tip voordat je een spel gaat kopen is probeer het eerst eens te spelen on-line bij bijv. http://nl.boardgamearena.com , spellenbeurs of bij een gespecialiseerde spellenwinkel. Deze winkels hebben van veel spellen een demospel liggen wat je in de winkel kunt bekijken en uitproberen. Met name voor spellen die richting de 40 euro gaan is dit een aanrader om dat eerst te doen.


Tot slot

Het is een lang stuk geworden. Hopelijk heb ik jullie aardig warm kunnen krijgen om tijdens de feestdagen een goed bordspel op tafel te kunnen leggen of te gaan kopen. Juist tijdens feestdagen vind ik het zelf erg gezellig om een bordspel te spelen zo met de kerstboom op de achtergrond. Mochten er nog vragen zijn over bordspellen en dit stukje stel ze gerust.

____________________________________________________________

Benieuwd naar de andere delen van deze rubriek?

Deel 1: Wakeboarden
Deel 2: Pole Fitness